Bảo vệ khóa luận tốt nghiệp chiếm 60% điểm

Khóa luận tốt nghiệp được đánh giá ở hai phần: phần viết và phần bảo vệ trước hội đồng. Thực tế cho thấy, phần bảo vệ trước hội đồng phải chiếm đến 60% điểm khoá luận. Tuy nhiên, hầu hết sinh viên không mấy chú tâm đến phần bảo vệ của mình. Họ có khoảng 3 tháng để chuẩn bị và dành phần lớn thời gian đó để đọc tài liệu và viết trong khi phần viết chỉ chiếm khoảng 40% điểm. Sau khi viết xong, họ thường thoả mãn mà ít quan tâm tới việc mình sẽ bảo vệ khóa luận như thế nào. Chẳng hạn như phải trình bày những điểm gì, trình bày như thế nào để thu hút người nghe, trả lời câu hỏi như thế nào…

Trên thực tế, chỉ có giáo viên phản biện là người nghiên cứu kỹ khoá luận để nhận xét, còn những thành viên khác chỉ lướt qua phần mục lục và kết luận. Đa số các thành viên trong hội đồng không nắm bắt hết những nội dung bạn đã viết, vì vậy, họ đánh giá chất lượng khoá luận chủ yếu thông qua phần bảo vệ (trình bày và trả lời câu hỏi) của bạn.

Thường thì trong một buổi có khoảng 10 sinh viên bảo vệ. Phần lớn, các bài thuyết trình đều thiếu hấp dẫn cả về hình thức lẫn nội dung. Về hình thức, đa số sinh viên cầm một tập giấy viết sẵn lên trên bục đọc từ đầu đến cuối. Có những người chu đáo hơn thì học thuộc bài nói ở nhà và trong buổi bảo vệ thì cứ thế mà thao thao bất tuyệt như một con vẹt mặc cho các thành viên trong hội đồng có nghe hay không.

Mỗi sinh viên có khoảng 8 đến 10 phút để trình bày nhưng phần lớn họ quá "tham lam" muốn trình bày hết tất cả những nội dung của khoá luận. Đương nhiên, họ thường xuyên bị hội đồng nhắc nhở nên nói ngắn gọn, tập trung vào những ý chính nổi bật. Các thầy cô chờ đợi là sự sáng tạo trong việc tiếp cận và giải quyết vấn đề.

Những bài thuyết trình kiểu đó đúng ra phải gọi là "diễn văn tốt nghiệp". Các thành viên trong hội đồng đôi lúc cũng "nói chuyện riêng" hay nghe điện thoại. Chỉ có đội ngũ cổ vũ tươi tỉnh, bởi nhiệm vụ chính của họ là tặng hoa.

Thuyết trình phải thuyết phục

Trong khi một bài thuyết trình hay cần kết hợp nhuần nhuyễn nhiều yếu tố (giọng nói rõ ràng, truyền cảm, có hình ảnh minh hoạ sống động, dùng cử chỉ hỗ trợ lời nói, dùng ánh mắt thuyết phục…). Những yếu tố đó đem lại hiệu quả cao khi thuyết phục người khác.

Mọi sinh viên đều học môn tin học và đều biết đến phần mềm Microsoft Powerpoint dùng để trình diễn. Thế mà, trong một phòng hội thảo sang trọng có sẵn máy tính và máy chiếu, một sinh viên từng đạt điểm mười môn tin học lại đứng nguyên mà thao thao bất tuyệt. Họ đã không nhận thức đúng vai trò của hình ảnh. Khi dùng hình ảnh, sơ đồ sống động để mô tả cho lời nói của mình thì một ý tưởng trừu tượng cũng sẽ trở nên dễ hiểu hơn vì não người tư duy qua hình ảnh. Dùng máy chiếu được cái lợi trước hết là gây ấn tượng cho hội đồng vì đã biết "ứng dụng khoa học kỹ thuật tiên tiến". Nó còn là sự minh hoạ cho nội dung bài nói nếu được sắp xếp hợp lý.

Việc thuyết trình có dùng slide minh hoạ thông qua việc sử dụng máy chiếu sẽ hấp dẫn và gây ấn tượng tốt cho người nghe. Tuy nhiên, nó lại đòi hòi người thuyết trình phải biết chút kiến thức tin học và phối hợp nhuần nhuyễn giữa lời nói, hành vi của mình với slide minh hoạ. Hơn nữa, để có những slide ấn tượng, có giá trị, người thiết kế phải có tư duy sáng tạo và óc khái quát, phân tích cao.

Vì vậy, để đạt được điều đó, tất nhiên, sinh viên bảo vệ Khóa luận phải chuẩn bị hết sức kỹ lưỡng. Trước tiên, cần xác định những nội dung cần nói và thiết kế slide để minh hoạ cho điều đó. Sau đó, tập thuyết trình dùng slide cho tới khi thuần thục.

Mỗi lần nói lại nhớ bài hơn và rút ra nhiều kinh nghiệm. Một nhóm năm người thay nhau thuyết trình và sửa cho nhau từng lời nói, cử chỉ. Bảo vệ khóa luận tốt nghiệp chính là "cơ hội vàng" để rèn luyện và thể hiện mình.